CEVAP: Evet. Ancak tam olarak düşündüğümüz gibi duymamaktalar. Gelin balıkların nasıl duyduğunu basitçe ele alalım.

Birçok akvaryumcu, akvaryumun camlarına vurduklarında veya konuştuklarında balıkların bu sesleri duyup duymadığını merak eder. Ama balıklarının kulakları yoktur. Öyleyse cama vurma sesini ya da konuşma sesini duyabilirler mi?

Bu sorunun cevabının aslında evet olduğunu öğrenmek sizi şaşırtabilir! Balıklar kulakları olmasa bile sesleri duyabilir!

Ses, deniz ortamında yaşayan hayvanlar için önemli bir bilgi kaynağıdır ve tüm omurgalılar ve birçok omurgasız, bu seslerin çoğunu tespit etmek, konumlandırmak ve yorumlamak için duyusal mekanizmalar geliştirmiştir. Omurgalıların işitme sistemi ilk olarak balıklarda ortaya çıkmıştır ve bu hayvan grubu, sesi algılamak için iki bağımsız ancak ilişkili duyu sistemine sahiptir.

Birincil sistem, işitsel sistemdir (iç kulak), ancak tespit aynı zamanda, daha az ölçüde,  genellikle titreşimi ve su akışını tespit etmek için kullanılan mekanik duyusal yanal hat sistemini de içerir.

Bu noktada “İşitme duyusu balıklarda neden gelişmiştir?” sorusu aklımıza gelebilir. Ses ve işitmenin genellikle iletişim için önemli olduğunu düşünsek de işitmenin hayvanlarda iletişim kurmak için sesler üretmeden çok çevreyi tanımaları için gelişmiş olması muhtemeldir. Bunun yerine, işitme duyusunun, hayvanların çevrelerini öğrenmek için çevresel sesleri (örneğin dalgalar, yağmur, su altı jeolojik olayları ve hatta diğer hayvanlardan gelen sesler) kullanmalarına yardımcı olmak için evrimleşmiş olması muhtemeldir .

Akvaryum balıkları nasıl duyar?

Örnek olarak Japon balığı üzerinden gidelim. Japon balıklarının sesleri duyabilmeleri için sahip oldukları iki özellik vardır: İç kulak ve yanal çizgi .

İç kulak, balığın kafasının içindedir. Sudan ve balığın vücudundan geçen titreşimlere tepki olarak hareket eden küçük kemiklerden oluşur. Bu kemiklerin hareketi iç kulaktaki duyu hücrelerinin yerini alır ve Japon balığının beyni bunu ses olarak yorumlar.

Yanal çizgi, bir balığın vücudunun her iki yanında da bulunur ve balığın başından kuyruğuna kadar uzanır. Balıklar sudaki hareket ve titreşimleri algılamak için yanal çizgiyi kullanır. Ses dalgaları sudan geçerken suyun hareket etmesine neden olur. Bu hareket, yanal çizgi boyunca yer alan hücreler tarafından tespit edilebilir. Bu, akvaryum balığının sesi duymasını ve hangi yönden geldiğini belirlemesini sağlar.

Hiç balıkları birlikte yüzerken gördünüz mü? Bazen tüm balıklar tam olarak aynı yönde ve büyük bir kütle olarak hareket ediyor gibi görünüyor. İçgüdüsel hareketin yanı sıra, balıkların koordineli hareketleri, yanal hat sistemine su akışı bilgilerinin girilmesinin sonucudur.

Bir balık belirli bir yönde hareket ederken yanında veya arkasındaki balığa bilgi sağlayan bir su akışı yaratır. Diğer balıklar, bu bilgileri hızla hareket eden bir su kütlesi içerisinde konumlarını doğru bir şekilde korumak için kullanabilir. İşte bu durumu sağlayan tam olarak balıkların sahip oldukları yanal çizgilerdir.

Akvaryuma hafifçe vurmak doğru mu?

Akvaryum balığınızın işitme duyusunu, akvaryumunuzun yan tarafına hafifçe vurarak test etmek isteyebilirsiniz. Ama bunu yapmamakta fayda var!

Japon balıkları sudaki titreşimlere karşı çok hassastır. Akvaryumun yan tarafına hafifçe vurmak veya Japon balığı akvaryumu yakınında yüksek bir ses çıkarmak  güçlü titreşimlere neden olur. Bu durum balıkların ürkmesine yol açar ve ürken balıklar strese girebilirler. Bu nedenle asla akvaryumunuzun camlarına vurmamalısınız. Aynı zamanda akvaryumunuzun yakınında çok fazla gürültü yapmaktan da kaçınmalısınız.